Τον τελευταίο καιρό έχει επικρατήσει η διαδεδομένη άποψη ότι με την έναρξη τού Τριωδίου αρχίζει και το καρναβάλι και οι απόκριες. Η συγκεκριμένη περίοδος κορυφώνεται την Πέμπτη της δεύτερης εβδομάδος τού Τριωδίου (γνωστή και ως τσικνοπέμπτη) και συνήθως τελειώνει την Κυριακή του Τριωδίου (είναι η Κυριακή τής Τυρινής και μια μέρα πριν αρχίσει η αγία και μεγάλη Τεσσαρακοστή τού Πάσχα).
Το Τριώδιο είναι το λειτουργικό βιβλίο τής εκκλησίας που χρησιμοποιείται από την πρώτη ημέρα (Κυριακή ανάγνωσης ευαγγελίου Τελώνου και Φαρισαίου) και τελειώνει το Μεγάλο Σάββατο. Ονομάζεται έτσι διότι οι περισσότεροι Κανόνες του Όρθρου (πρωινή Ακολουθία) περιέχουν τρείς Ωδές ενώ συνήθως περιέχουν εννέα Ωδές – την 8η και την 9η πάντοτε, ύστερα δε διαδοχικά μία από τις πέντε πρώτες. Η περίοδος αυτή διαιρείται σε τρείς μικρότερες, δηλ. Κυριακή Τελώνου και Φαρισαίου μέχρι Κυριακή της Τυροφάγου, Καθαρά Δευτέρα μέχρι το Σάββατο Του Λαζάρου και Κυριακή των Βαίων το βράδυ μέχρι το Μεγάλο Σάββατο πρίν την Ανάσταση.[1]
Η λέξη “Καρναβάλι” προέρχεται από την λατινική λέξη “Carnevale” που σημαίνει “αντίο κρέας ” (ιταλική λέξη carne=κρέας + vale=έχε γεια.)[2]. Γι’ αυτό και εκείνη η εβδομάδα (2η εβδομάδα Τριωδίου) ονομάζεται ΄΄απόκρεω΄΄ δηλαδή η τελευταία εβδομάδα που καταναλώνεται κρέας πριν την νηστεία (η τσικνοπέμπτη αν και δεν είναι η τελευταία ημέρα κατανάλωσης κρέατος η Εκκλησία με αυτό τον τρόπο τονίζει την νηστεία τής Τετάρτης και τής Παρασκευής ).
Η παράδοση τού καρναβαλιού είναι πολύ παλαιά. Συνδέεται με τις ειδωλολατρικές εκδηλώσεις των αρχαίων Ελλήνων προς τιμή του «θεού» του κρασιού, του Διόνυσου, τού λεγομένου και Βάκχου. Την περίοδο εκείνη οι άνθρωποι μεταμφιέζονταν για να είναι ελεύθεροι να κάνουν ανηθικότητες. Στοιχεία των εκδηλώσεων τα ακατονόμαστα όργια, τον χυδαίο ερωτισμό, τις πάσης φύσεως ηθικές παρεκτροπές, την παθολογική έκσταση μέχρι του σημείου της ωμοφαγίας ζωντανών ζώων και ανθρώπων.[3]
Για την Εκκλησία και αλλά γενικότερα για τον Χριστιανισμό το έθιμο θεωρείται ειδωλολατρικό (αφού ουσιαστικά ήταν τελετή λατρείας τού θεού Διόνυσου).
Ο Όσιος Παΐσιος έλεγε για τα καρναβάλια «Οι καημένοι οι κοσμικοί γιορτάζουν κάθε μέρα την κοσμική τους υποκρισία και ντύνονται όπως είναι μέσα τους. Παλιά, καρναβάλια γίνονταν οι άνθρωποι μία φορά τον χρόνο, μόνον τις αποκριές. Τώρα οι περισσότεροι συνέχεια καρναβάλια είναι. Δηλαδή, παλιά έβλεπε κανείς καρναβάλια μία εβδομάδα, μόνον τις αποκριές. Τώρα βλέπει κάθε μέρα… Καθένας ντύνεται όπως του λέει ο λογισμός! Έχουν γίνει τελείως παράξενοι. Παλάβωσαν! Λίγοι είναι οι συμμαζεμένοι άνθρωποι, οι σεμνοί, είτε άνδρες είτε γυναίκες είτε παιδιά.».[4] Ό Άγιος Νικόδημος λέγει χαρακτηριστικά «Λυπάται δε η αρετή· στενοχωριέται η σωφροσύνη· οδύρεται η χριστιανική σεμνότητα και η ευταξία· διώχνεται ο φόβος του Θεού και ο φόβος της κολάσεως και της κρίσεως· πενθεί ο Χριστός και θρηνούν όλοι οι άγγελοι και οι δίκαιοι. “Ω, και ποιός να μη κλάψει; και ποιός να μη χύσει καρδιοστάλακτα δάκρυα, βλέποντας την απώλεια και την ανοησία αυτών των Χριστιανών; Αυτοί είναι τόσο ανόητοι, πού αντί να κερδίσουν από την νηστεία της Αγίας Τεσσαρακοστής, περισσότερο ζημιώνονται από τις απόκριες, και, για να κερδίσουν ένα, χάνουν εκατό· και κάνουν οι άθλιοι σαν τους ανόητους εμπόρους, τρέχοντας σε ζημία και όχι σε κέρδος· διότι ασύγκριτα μεγαλύτερη είναι η βλάβη που δέχονται κατά τις απόκριες, παρά η ωφέλεια που λαμβάνουν από την Τεσσαρακοστή που έρχεται· ίλεως, ίλεως, ίλεως να γίνη ο Θεός.»[5]
Ο Άγιος Τιμόθεος ο Απόστολος μαρτύρησε φονεύοντας τον με ρόπαλα αφού προηγουμένως εκείνος αντέδρασε βλέποντας να γίνονται ειδωλολατρικές τελετές και τούς συνέστησε να μην συνεχίσουν.[6]
Η εκκλησία φυσικά αυτό το απαγορεύει. Στην 6η Οικουμενική Σύνοδο και συγκεκριμένα ο 62ος κανόνας αναφέρει «δεν επιτρέπεται κανένας άνδρας να φοράει γυναικεία ρούχα και καμμία γυναίκα να φοράει ανδρικά ρούχα ή ό,τι δήποτε άλλο αρμόζει σε άνδρα. Αλλά ούτε επιτρέπεται να φοράνε οι πιστοί (άνδρες και γυναίκες) διάφορες μάσκες κωμικές, ή τραγικές, ή σατυρικές και να υποδύεται με αυτές διάφορους ρόλους». Η Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας, το 1957 σε εγκύκλιο, καλούσε όλους τους πιστούς: «Να εγκαταλείψουν αυτά τα σκοτεινά και οργιώδη βακχικά σκιρτήματα»…Οι Χριστιανοί μάλιστα που συμμετέχουν σ’ αυτά (είτε ντύνονται καρναβάλια, είτε όχι), αφορίζονται, δηλαδή δεν μπορούν να συμμετάσχουν στη Θεία Κοινωνία.[7]
Έτσι λοιπόν συνειδητοποιούμε ότι η συμμετοχή στα καρναβάλια δεν είναι σωστό. Ως χριστιανοί καλούμαστε αρχικά να γινόμαστε μια μάζα που ακολουθεί τούς άλλους ακόμα και αν οι άλλοι κάνουν την αμαρτία για να μην φαινόμαστε οπισθοδρομικοί. Ας μην ξεχνάμε ότι το πνεύμα τού τριωδίου δεν είναι διάλειμμα από τον χριστιανισμό και μια περίοδος αμαρτίας αλλά εισαγωγή στην κατάνυξη και προετοιμασία για την Αγία και Μεγάλη Τεσσαρακοστή. Ας μην ξεχνάμε τα λόγια των Αγίων. Ας διασκεδάζουμε αλλά χριστιανικά και πάντοτε με το πνεύμα των εορτών.
Θεοδώρογλου Ευάγγελος πτυχιούχος Ιερατικών Σπουδών
Ανωτάτης Εκκλησιαστικής Ακαδημίας Θεσσαλονίκης
[1] https://www.ekklisiaonline.gr/nea/ti-ine-to-triodio-telonou-ke-fariseou-archi-triodiou/ προσπελάστηκε 21/2/2021
[2] https://agioskosmas.gr/sindesmos.asp?isue=160&artid=4450 προσπελάστηκε 21/2/2021
[3] https://agioskosmas.gr/sindesmos.asp?isue=160&artid=4450 προσπελάστηκε 21/2/2021
[4] https://orthodoxia.online/orthodoxia/karnavali-ti-elege-o-agios-paisios-gia-to-triodio-ton-kosmikon-tis-apokries/ προσπελάστηκε 22/2/2021
[5] https://agiospatrokosmas.gr/agioi/o-agios-nikoshmos-o-agioreiths-gia-ta-karnavalia προσπελάστηκε 22/2/2021
[7] https://agioskosmas.gr/sindesmos.asp?isue=160&artid=4450 προσπελάστηκε 21/2/2021
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου