Η Αγία
Φιλοθέη γεννήθηκε το έτος 1522 μ.Χ. στην τουρκοκρατούμενη τότε Αθήνα από
ευσεβείς γονείς, τον Άγγελο Μπενιζέλο και τη Συρίγα Παλαιολογίνας, γόνου της
ιστορικής βυζαντινής οικογένειας. Η μητέρα της δεν μπορούσε να τεκνοποιήσει και
απέκτησε την Αγία μετά από θερμή και συνεχή προσευχή στο Θεό και την Παναγία.
Το πατρικό
σπίτι της Ρεβούλας ή Ρηγούλα (Παρασκευούλα), όπως ήταν το κοσμικό της όνομα,
βρισκόταν εκεί που σήμερα υψώνεται το μέγαρο Aρχιεπισκοπής Αθηνών, γι’ αυτό
άλλωστε, η οδός αυτή ονομάζεται οδός Αγίας Φιλοθέης.
Οι γονείς
της, μαζί με την χριστιανική ανατροφή, έδωσαν στην μοναχοκόρη τους κόρη και
κάθε δυνατή, για την εποχή εκείνη, μόρφωση. Έτσι η Ρηγούλα προτού γίνει μοναχή,
όσο αύξανε κατά την σωματική ηλικία, «τόσο προέκοπτε και κατά την ψυχή», όπως
λέει το συναξάρι της.
Σε ηλικία 14
ετών οι γονείς της αποφάσισαν να την παντρέψουν με τον κατά πολύ μεγαλύτερό της
Ανδρέα Χειλά, ο οποίος ανήκε σε αρχοντική οικογένεια της Αθήνας. Ήταν ένας
γάμος ενάντια στη θέλησή της, που διήρκεσε τρία χρόνια, έπειτα η Ρεβούλα έμεινε
χήρα κληρονομώντας μια τεράστια περιουσία. Στα 17 της χρόνια ήταν όμορφη, πάμπλουτη,
καταγόμενη από δύο αρχοντικές και σημαντικές οικογένειες, μορφωμένη και
ελεύθερη. Οι σημαντικότερες οικογένειες της Αθήνας την διεκδικούσαν για νύφη
τους. Οι γονείς της την πίεζαν έντονα να συνάψει δεύτερο γάμο, όμως αυτή τη
φορά η Ρεβούλα δεν εισάκουσε την επιθυμία των γονέων της, δηλώνοντας ότι
επιθυμεί να ακολουθήσει ασκητική ζωή. Έτσι, μετά το θάνατο των γονιών της,
αφιερώθηκε εξ ολοκλήρου στον Χριστό, έγινε μοναχή και έλαβε το όνομα Φιλοθέη.
Αρχικά, μετά
από εντολή του Αγίου Ανδρέα του Πρωτόκλητου, τον οποίο είχε δει σε όραμα,
οικοδόμησε ένα γυναικείο μοναστήρι με αρκετά κελιά, στο οποίο και έδωσε το
όνομα του Αγίου για να τον τιμήσει. Στο μοναστήρι πρόσθεσε και άλλα αναγκαία
οικοδομήματα και εκτάσεις και το προικοδότησε με μετόχια και υποστατικά.
Στο κοινόβιο
αυτό εισήλθε πρώτη ως Ηγουμένη μαζί με άλλες μοναχές, κόρες επιφανών
οικογενειών της Αθήνας. Η ίδρυσή του πρέπει να τοποθετηθεί περί το 1571 ζητώντας
από τον μητροπολίτη Αθηνών την αναγνώριση του Μοναστηριού. Στο μοναστήρι την ακολούθησαν αρχικά,
οι υπηρέτριες που είχε στο πατρικό της και πολύ σύντομα, περίπου 150 κοπέλες ανάμεσα
στις οποίες και μερικές εκχριστιανισμένες μουσουλμάνες, αλλά και Κύπριοι
σκλάβοι μετά την πτώση της Κύπρου στους οθωμανούς την ίδια περίοδο.
Το μοναστήρι
αυτό του Αγίου Ανδρέα σωζόταν στην Αθήνα, με τη Χάρη του Θεού, επί πολλά έτη
μετά την κοίμηση της Αγίας. Το μοναστήρι σεμνυνόταν και εγκαλλωπιζόταν με το
θησαυρό του τιμίου και αγίου λειψάνου της Αγίας, το οποίο ήταν αποθησαυρισμένο
και αποτεθειμένο στο δεξιό μέρος του Ιερού Βήματος, όπου και το ασπάζονταν με
ευλάβεια όλοι οι Χριστιανοί. Το τίμιο λείψανο της Αγίας σκορπούσε ευωδία,
γεγονός που αποτελούσε εμφανή μαρτυρία και απόδειξη της αγιότητας αυτής.
Το
παράδειγμά της, λοιπόν, να αφιερωθεί στον Χριστό, το ακολουθούν και άλλες νέες.
Η Οσία, παρά τις αντιδράσεις των Τούρκων, οικοδομεί διάφορα φιλανθρωπικά
ιδρύματα, νοσηλευτήρια, ορφανοτροφεία. Διδάσκει με τα λόγια και με τη ζωή της.
Στηρίζει τους πονεμένους σκλάβους με την προσευχή της. Ιδιαίτερες είναι οι
φροντίδες της για να σώσει από τον εξισλαμισμό ή την αρπαγή από τον κατακτητή,
τις νέες Ελληνίδες. Το μοναστήρι της μεταβλήθηκε, εκτός
από τόπο προσευχής και ασκήσεως, σε μεγάλο συγκρότημα κοινωνικής ευποιΐας.
Σχολείο νεανίδων, νοσοκομείο, ορφανοτροφείο, γηροκομείο, εργαστήρια εκμάθησης
τεχνών, ξενοδοχείο για τη διαμονή των ξένων κλπ. Το συγκρότημα αυτό το
ονόμασε «Παρθενώνα», όπου έβρισκαν φροντίδα πλήθος ανθρώπων Ελλήνων και
Τούρκων. Παράλληλα ιδρύει σε πολλά μέρη σχολεία, όπου φοιτούσαν
αδιακρίτως αγόρια και κορίτσια δωρεάν. Το έργο της ξεπέρασε τα όρια της Αθήνας
και έγινε γνωστό σε όλη την Ελλάδα. Για να βρίσκεται κοντά στους κατοίκους της
αραιοκατοικημένης τότε Αττικής ιδρύει παραρτήματα στα Πατήσια, στο Χαλάνδρι, στο Ψυχικό και
στην Καλογρέζα.
Η όλη όμως
δράση της Αγίας Φιλοθέης εξαγρίωσε κάποτε τους Τούρκους. Κάποια στιγμή την
συλλαμβάνουν και εκείνη με πνευματική ανδρεία ομολογεί: «Εγώ διψώ να υπομείνω
διάφορα είδη βασανιστηρίων για το όνομα του Χριστού, τον οποίο λατρεύω και
προσκυνώ με όλη μου την ψυχή και την καρδιά, ως Θεό αληθινό και άνθρωπο τέλειο
και θα σας χρωστάω μεγάλη ευγνωμοσύνη αν μπορείτε μια ώρα πρωτύτερα να με
στείλετε προς Αυτόν με το στεφάνι του μαρτυρίου». Ύστερα από την ηρωική αυτή
απάντηση προς τους κατακτητές, όλοι πίστευαν ότι η πανευτυχής και φερώνυμη
Φιλοθέη εντός ολίγου θα τελείωνε με τον μαρτυρικό θάνατο. Όμως, κατά θεία
βούληση, την τελευταία σχεδόν στιγμή πρόφθασαν κάποιοι Χριστιανοί και
καταπράυναν τον ηγεμόνα με διάφορους τρόπους. Έτσι πέτυχαν να ελευθερώσουν την
Αγία.
Αφεθείσα
πλέον ελεύθερη, η Αγία Φιλοθέη, επέστρεψε αναίμακτη στο μοναστήρι της. Φρόντιζε
δε, όχι μόνο για τη σωτηρία της δικής της ψυχής αλλά και των άλλων, αφού τους
μεν ενάρετους τους στερέωνε στην αρετή, τους δε αμαρτωλούς τους βελτίωνε ηθικά
και τους οδηγούσε στη μετάνοια. Και αποκλειστικά για το σκοπό αυτό πέρασε στη
νήσο Τζια (Κέα), όπου προ πολλού είχε οικοδομήσει μετόχι, για να αποστέλλει
εκεί τις μοναχές εκείνες που φοβούνταν για διαφόρους λόγους να διαμένουν στην
Αθήνα. Στην Τζια έμεινε αρκετό χρόνο και κατήχησε θεαρέστως τις ασκούμενες
αδελφές στην ακριβή τήρηση των κανόνων της μοναστικής ζωής. Μόλις τελείωσε το
έργο της εκεί, επέστρεψε και πάλι στην Αθήνα.
Έτσι λοιπόν,
η Αγία Φιλοθέη, αφού έφθασε στην τελειότητα και στην πράξη και στην θεωρία,
αξιώθηκε από τον Θεό να επιτελεί θαύματα, από τα οποία, προς απόδειξη του
θαυματουργικού της χαρίσματος, θα μνημονεύσουμε ένα μόνο, το ακόλουθο: Ζούσε
στην εποχή της ένας νέος, ποιμένας προβάτων, ο οποίος από πολύ μικρός είχε
συνηθίσει στις κλεψιές και στις ραδιουργίες. Ο νέος αυτός, κατά παραχώρηση του
Θεού, κυριεύθηκε από τον Σατανά. Εξ αιτίας τούτου περιφερόταν στα βουνά και
στις σπηλιές γυμνός και τετραχηλισμένος, θέαμα όντως ελεεινό. Πολλές φορές,
όταν συνερχόταν από την τρέλα, στην οποία τον είχε οδηγήσει ο Σατανάς, σύχναζε
στα γύρω μοναστήρια για να βρει θεραπεία στην ασθένειά του. Δεν μπορούσε όμως
να πετύχει τίποτε. Κάποιοι, που τον ευσπλαγχνίστηκαν, τον οδήγησαν στην Αγία
Φιλοθέη η οποία, ύστερα από πολύ και εκτενή προσευχή τον λύτρωσε από εκείνη τη
διαβολική μάστιγα. Έπειτα, αφού το νουθέτησε αρκετά, τον εισήγαγε και στην τάξη
των μοναχών. Και έτσι ο νέος εκείνος, αφού εκάρη μοναχός, πέρασε το υπόλοιπο
της ζωής του με μετάνοια και άσκηση, θαυμαζόμενος απ' όλους.
Η όλη όμως
δράση της Αγίας Φιλοθέης εξαγρίωσε κάποτε τους κατακτητές. Τη νύχτα της 2ας
προς 3ης Οκτωβρίου του 1588, κατά τη διάρκεια ιερής ολονυχτίας που επιτελούσαν
οι μοναχές προς τιμή του Αγίου Διονυσίου του Αρεοπαγίτου (πολιούχου αγίου της
Αθήνας) στο εκκλησάκι του Αγίου Ανδρέα, οι Τούρκοι εφορμούν εκ νέου,
συλλαμβάνουν τη Φιλοθέη και έπειτα από βασανιστήρια την εγκαταλείπουν ημιθανή
έξω από τη μονή της.
Έξω από το
ναό, στα δεξιά της εισόδου του, σώζεται η κολόνα, όπου η Φιλοθέη δέθηκε και
μαστιγώθηκε. Οι μοναχές της την μετέφεραν στην κρύπτη της στην Καλογρέζα. Εκεί
η Φιλοθέη υποκύπτει στα τραύματά της στις 19 Φεβρουαρίου του 1589.
Στο μέρος
όπου παρέδωσε το πνεύμα της, στην περιοχή της Καλογρέζας, υψώνεται ο Ι. Ν. της
Αγίας Φιλοθέης, ενώ το όνομά της φέρει και ολόκληρο το γνωστό προάστιο των
Αθηνών, η Φιλοθέη.
Είκοσι
ημέρες μετά από την κοίμηση της Αγίας, ο τάφος της ευωδίαζε. Ακόμη, όταν μετά
από ένα έτος έγινε η ανακομιδή, το τίμιο λείψανό της βρέθηκε σώο και ακέραιο.
H Φιλοθέη
ανακηρύχθηκε αγία επί Oικουμενικού Πατριάρχη Mατθαίου B΄ (1595 – 1600 μ.Χ.).
ΠΗΓΕΣ: https://www.nif.gr/agiologio/i-agia-filothei-i-athinaia/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου